Zdrowie

Tkanka kostna i wapń, czyli jak rosną kości?

• Zakładki: 107


Do prawidłowego wzrostu kości niezbędne są odpowiednie hormony oraz wystarczająca ilość białka i wapnia. Tkanka kostna jest największym rezerwuarem wapnia w organizmie i głównym składnikiem kości. Wapń w kościach występuje przede wszystkim w postaci kryształów hydroksyapatytu.

Kość – dynamiczna tkanka i magazyn wapnia

Tkanka kostna zbudowana jest z komórek i substancji (macierzy) pozakomórkowej. W skład macierzy zewnątrzkomórkowej wchodzą osteoid (mieszanina kolagenu i innych białek) oraz składniki nieorganiczne (głównie hydroksyapatyt). Dzięki części nieorganicznej tkanka kostna zaliczana jest do tkanek twardych (zmineralizowanych).

Uwapniona, zewnątrzkomórkowa macierz (zawarta w kościach) tworzy się w trakcie wytrącania kryształów fosforanu wapnia i ich przyłączania do podporowej sieci kolagenowej. Najczęstszą postacią fosforanu wapnia jest hydroksyapatyt.

Tkanka kostna to struktura dynamiczna, w której stale zachodzą procesy budowy i niszczenia. W młodym wieku przeważają procesy budowy (kościotworzenia). Macierz kostna jest syntetyzowana przez osteoblasty – komórki kościotwórcze wytwarzające enzymy i osteoid, do których przyłącza się hydroksyapatyt. Osteoklasty natomiast są odpowiedzialne za rozpuszczanie kości.

Do ok. 30. roku życia procesy budowy i resorpcji  (rozpadu kości) są zrównoważone. Wkrótce potem resorpcja zaczyna górować nad kościotworzeniem, czemu towarzyszy ubytek masy kostnej.

Tkanka kostna u osób starszych podlega zatem dominującym procesom resorpcji, kontrolowanym przez osteoklasty – komórki kościogubne. Osteoklasty wydzielają kwasy i enzymy rozpuszczające macierz (uwapnioną przez hydroksyapatyt) oraz kolagen, który ją wzmacnia. W konsekwencji wapń z hydroksyapatytu staje się częścią puli wapnia zjonizowanego i może wnikać do krwi.  

Jak rosną kości?

Rozmiary kości ulegają zwiększeniu, kiedy macierz kości odkłada się na zewnętrznej powierzchni kości. Do liniowego wzrostu kości długich dochodzi w tzw. płytkach nasadowych – wyspecjalizowanych obszarach na końcu trzonu kości. Umożliwiają to nieustanne podziały komórek chrząstki w części płytki nasadowej skierowanej ku nasadzie kości. W części płytki nasadowej skierowanej ku trzonowi kości dochodzi do niszczenia chrząstki i odkładania kości.

Nowa tkanka przyrastająca na końcach powoduje wydłużenie kości. Proces ten trwa, dopóki płytka nasadowa jest aktywna. Całkowite skostnienie (,,zamknięcie się”) płytki nasadowej oznacza zakończenie wzrostu kości długiej.

Wzrost kości długich jest kontrolowany przez hormon wzrostu i insulinopodobne czynniki wzrostu, zależy także od steroidowych hormonów płciowych. Hormony płciowe u młodych osób ostatecznie unieczynniają płytkę nasadową i kości długie przestają rosnąć.

Co ciekawe, kolejne jądra kostnienia pojawiają się w określonym czasie(tzn. płytki nasadowe w różnych kościach „zamykają się” w stałym, uporządkowanym rytmie). Dzięki temu za pomocą promieni rentgenowskich można uwidocznić, które nasady są otwarte/zamknięte. Uzyskane dane można wykorzystać do ustalenia tzw. wieku kostnego u dzieci.

comments icon0 komentarzy
0 komentarze
191 wyświetleń
bookmark icon

Napisz komentarz…

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *